Τί είδους γονέας είστε;Τα 4 είδη διαπαιδαγώγησης..

    Ο κυριότερος στόχος του κάθε γονέα είναι να προστατεύσει το παιδί του, από φυσικές και συναισθηματικές προκλήσεις, που αναμφισβήτητα θα εμφανιστούν στην εξέλιξη της ζωής του. Από κει και πέρα, όλοι επιθυμούμε να βλέπουμε τα παιδιά μας ευτυχισμένα και ικανοποιημένα κάθε στιγμή της ημέρας. Το να βλέπεις το παιδί σου στενοχωρημένο ή προβληματισμένο είναι μια πρόκληση για τον κάθε γονιό που η ψυχή και το ένστικτό του τον έχουν «προγραμματίσει» να προστατεύει το μικρό του πλάσμα.  Τα είδη διαπαιδαγώγησης είναι πολλά και σίγουρα δεν υπάρχουν ξεκάθαρα όρια, αλλά η έρευνα έχει εξετάσει 4 βασικές κατηγορίες γονέων, κάθε μια με τα δικά της χαρακτηριστικά. Διαβάζοντας αυτό το άρθρο θα καταλάβουμε το στυλ της διαπαιδαγώγησής, που συνειδητά ή ασυνείδητα έχουμε υιοθετήσει, και θα μπορέσουμε να βρούμε τί προσφέρει και τί όχι στο παιδί μας:

1. Οι «αποστασιοποιημένοι» γονείς: οι αποστασιοποιημένοι γονείς συχνά εκτιμούν πολύ περισσότερο τα χαμόγελα και τα αστεία, παρά άλλες πιο «σκοτεινές» συναισθηματικές διαθέσεις. Προσπαθούν να διασκεδάσουν και να ευχαριστήσουν ένα στενοχωρημένο παιδί ή να υποτιμήσουν τους λόγους θυμού του παιδιού τους. Αυτό μπορεί να γίνεται με καλοσυνάτο τρόπο («έλα, σκάσε μου ένα χαμόγελο»), ή με υποτιμητικό τρόπο («έλα τώρα, μην κάνεις σα μωρό»). Σε κάθε περίπτωση, το παιδί εισπράττει το μήνυμα ότι έχει εκτιμήσει λάθος την κατάσταση, τα συναισθήματά του είναι λάθος και δεν πρέπει να ακούει την καρδιά του. Οι αποστασιοποιημένοι γονείς είτε δεν αντέχουν να βλέπουν το παιδί τους στενοχωρημένο, είτε θεωρούν ότι οι σκοτούρες των μικρών παιδιών είναι ασήμαντες. Επίσης, ορισμένοι αποστασιοποιημένοι γονείς δεν μπορούν οι ίδιοι να διαχειριστούν τα αρνητικά συναισθήματα και φοβούνται ότι εάν ανοίξουν την καρδιά τους σε αυτά, θα βυθιστούν σε μια χωρίς τέλος κατάθλιψη. Αυτό το στυλ διαπαιδαγώγησης, δυστυχώς, οδηγεί το παιδί στο να μην δέχεται όλα του τα συναισθήματα, παρά μόνο τα θετικά, και το μαθαίνει να καταπιέζει και να αγνοεί τα αρνητικά συναισθήματα.

2. Οι «επικριτικοί» γονείς: οι επικριτικοί γονείς είναι προσβλητικοί και δεν έχουν καμία ευαισθησία στα συναισθήματα των παιδιών τους. Θεωρούν ότι το παιδί χρησιμοποιεί το κλάμα για να τους «ελέγξει» και αυτό τους ενοχλεί πολύ, με αποτέλεσμα να αντιδρούν με θυμό ή αδιαφορία, χωρίς όμως να έχουν εξετάσει εάν όντως αυτή είναι μια χειριστική συμπεριφορά του παιδιού ή εάν υπάρχει κάποιος άλλος λόγος για το κλάμα του. Είναι ο γονιός που θα μαλώσει το παιδί του για το ξέσπασμά του, χωρίς να το ρωτήσει γιατί ξεσπά, είναι ο γονιός που θα μαλώσει το παιδί του που κλαίει στο κρεβάτι, χωρίς να σκεφτεί το φόβο του για το σκοτάδι. Ορισμένοι γονείς αποδοκιμάζουν τα αρνητικά συναισθήματα γιατί τα θεωρούν σπατάλη ενέργειας και άλλοι γονείς τα εκτιμούν πολύ, από την άποψη ότι αν σπαταλάς τόσα δάκρυα για κάτι τόσο ασήμαντο, τι θα κάνεις για κάτι πολύ σημαντικό; Οι γονείς αυτοί, που παραγνωρίζουν και απορρίπτουν τα συναισθήματα των παιδιών τους, ενεργούν έτσι επειδή ενδιαφέρονται βαθύτατα για αυτά. Προσπαθώντας να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τον πόνο, προσπαθούν να τα σκληραγωγήσουν ώστε να μην πονούν. Όμως, στην πράξη, τα παιδιά αυτών των γονέων, που συνεχώς ακούν ότι τα αισθήματά τους δεν έχουν αξία, μεγαλώνοντας, δεν εμπιστεύονται την κρίση τους και δυσκολεύονται να μάθουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους ή να λύνουν τα προβλήματά τους εύκολα.

3. Οι «παραχωρητικοί» γονείς: οι παραχωρητικοί γονείς είναι ακριβώς αντίθετοι από τις δύο παραπάνω κατηγορίες. Αποδέχονται ολόψυχα και προσπαθούν να «αγκαλιάσουν» άνευ όρων τα όποια συναισθήματα των παιδιών τους. Συχνά περνούν το μήνυμα πως ό,τι και να κάνουν τα παιδιά, η μαμά και ο μπαμπάς θα το δεχτούν. Οι γονείς αυτοί ακούν και αποδέχονται τα συναισθήματά των παιδιών τους αλλά δείχνουν συχνά έλλειψη θέλησης ή και αδυναμία να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους στη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων τους. Επειδή, λοιπόν, δεν μπορούν ή δεν ξέρουν να τα  διαχειριστούν και απλά αφήνουν το παιδί να «ξεσπάει», η κατάσταση συχνά περιπλέκεται διότι είναι πολύ εύκολο, ένα στενοχωρημένο παιδί να γίνει επιθετικό και να πληγώσει κάποιον με τα λόγια του. Οι γονείς αυτοί μοιάζουν παθητικοί και «μουδιασμένοι» μπροστά στα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών. Καθώς δεν τα καθοδηγούν, δείχνοντας μια έξοδο στο παιδί, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, όπως και παραπάνω… το παιδί δεν μαθαίνει πώς να βγαίνει από αυτές τις αρνητικές καταστάσεις, δεν καθοδηγείται και επομένως δεν μαθαίνει να χαλαρώνει και να αντιμετωπίζει με θάρρος τις δυσκολίες. Τα παιδιά αυτά δεν κάνουν εύκολα, ή χάνουν εύκολα τις φιλικές τους σχέσεις.

4. Οι «συναισθηματικοί μέντορες»:  Οι συναισθηματικοί μέντορες, όπως και η προηγούμενη κατηγορία, δέχονται και ακούν τα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών τους. Πρεσβεύουν ότι κανένα συναίσθημα δεν είναι «κακό» ή «ντροπή», ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Αγκαλιάζουν και αυτή την εκδοχή του εαυτού του παιδιού τους, και όχι μόνο το ευχάριστο ή ήρεμο παιδί. Ωστόσο, η διαφορά με τους παραχωρητικούς γονείς, είναι ότι οι συναισθηματικοί μέντορες βάζουν όρια στην ανάρμοστη συμπεριφορά των παιδιών τους και τους δείχνουν πώς να εκδηλώνουν σωστά το συναίσθημα ώστε να ακουστούν καλύτερα από τους γύρω τους. Οι γονείς αυτοί μαθαίνουν στο παιδί να βρίσκει τις κατάλληλες διεξόδους και να λύνει τα προβλήματά του. Τα όρια είναι πολύ βασικό στοιχείο σε αυτό τον τρόπο διαπαιδαγώγησης. Αν τα παιδιά των γονέων αυτών, ενεργούν με τρόπο που μπορεί να αποδειχτεί επιζήμιος για τα ίδια και για τους γύρω τους, θα βάλουν ένα γρήγορο τέλος για να επαναπροσανατολίσουν τα παιδιά τους σε ένα τρόπο έκφρασης που δεν είναι επιβλαβής. Οι γονείς αυτοί γνωρίζουν ότι το παιδί χρειάζεται τέτοιου είδους εμπειρίες για να μάθει να ελέγχει και να διαχειρίζεται το συναίσθημά του.

    Κλείνοντας, είναι σημαντικό να πούμε ότι κανένας γονιός δεν μένει «πιστός» σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, και σίγουρα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα όρια μεταξύ τους είναι πολύ ευαίσθητα και πολλές φορές κάνουμε λάθη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς μας πάνω στο παιδί μας. Έτσι και εμείς γινόμαστε καλύτεροι και το παιδί μας γίνεται η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του! Μην απορρίπτετε κανένα συναίσθημα, είναι όλα ανθρώπινα και όλα δικά μας για να τα εξερευνήσουμε όσο θέλουμε και μπορούμε!